Nafarroako Parlamentukoak onetsi du gaur, Geroa Bai, EH Bildu, Podemos-Ahal Dugu, PSN eta I-Eren aldeko botoekin eta UPN eta PPNren aurkako botoarekin, Espainiako Konstituzioaren 50. artikulua aldatzeko Lege Proposamena, zeinaren bidez askitasun-ekonomiko printzipioari jarraiki, diru-laguntzen eguneratzea bermatuko duen pentsio sistema ezarri nahi baitu.

Orain, Diputatuen Kongresuaren Mahaiak izapidetzeko onartuz gero, Foru Parlamentarioek defendatu beharko dute Beheko Ganberan.

Irakurketa bakarrean eztabaidatu da Izquierda-Ezkerrak sustatutako Legea, eta helburua da “pentsio sistema publikoko onuradunei askitasun ekonomikoa bermatzea, urteroko ordainketaren eguneratzearekin KPIren arabera”.

Egun egiten denaren arabera, bizitzaren kostuaren aldaketa gehieneko muga gisa erabiltzen da, ehuneko 0,25eko errebalorizazio bat aplikatuz izaera arruntarekin. Horrek praktikan dakarrena da pentsiodunen eros-ahalmenaren etengabeko galera.

Jasangarritasun faktorearen bigarren aldagaiak, 2019an indarrean sartuko denak, suposatzen du erretiratu berrien lehen pentsioaren kalkulua, bost urtero berrikusi beharrekoa, euren bizi esperantzaren arabera egingo dela.

Salatzen da “etengabe iradokitzen dela hirugarren adinekoen askitasun ekonomikoa lortu behar dela aurrezki pribatuaren eta pentsio gehigarrien sistema pribatuen bidez, eta ez botere publikoen jardunaren bidez”, eta horren aurrean 50. Artikuluaren idazketa berri bat proposatzen da, eta honekin Jasangarritasun Faktorea eta Gizarte Segurantzaren Pentsioen Sistemaren Errebalorizazio Indizea arautzen dituen abenduaren 23ko 23/2013 Legea indargabetuko da.

Proposatzen den Konstituzioaren 50. artikuluaren idazketa berria hurrengoa da:

“Botere publikoek, gutxienik bizitzaren kostuaren igoeraren arabera urtero eguneratutako pentsio publiko egokien bitartez, zahartzaroko ekonomia-askitasuna bermatuko diete herritarrei. Era berean, familiako betebeharrak zein diren ere, haien ongizatea sustatuko dute gizarte-zerbitzuen sistema publiko baten bidez, haien osasun-, etxebizitza-, kultura- eta aisialdi-arazo bereziez arduratuko dena".

Ekimenaren titularren iritziz, oraintxe baldintza egokiak betetzen dira, Foru Komunitateak eskumenik ez duenez, Kongresuaren sostengua behingoz lortzeko. Hala balitz, Nafarroako ekimena, Espainiako Konstituzioaren 87.2 artikuluaren itzalpean formulatua, lege arrunt gisa izapidetuko litzateke.

Konstituzioaren 87.2 artikuluaren arabera, autonomia erkidegoetako legebiltzarrek Kongresuaren Mahaiari lege proposamenak igorri ahal dizkiote (edo Estatuko Gobernuari lege proiektuak onartzeko eskatu), eta gehienez hiru ordezkari izenda ditzakete, Kongresuan ekimen horiek defenda ditzaten.

Kongresuan legegintzako ekimenak aurkezteko ahalmen hori Nafarroako Parlamentuko Erregelamenduaren 212. artikuluak garatzen du. Proposamenak legegintza-prozedura arruntaren bidez izapidetu behar direla adierazten du. Desberdintasun bakarra dago: Osoko Bilkurak proposamena onetsitakoan, ez zaio Nafarroako Gobernuko lehendakariari igortzen, Diputatuen Kongresuko lehendakariari baizik, azken legebiltzar horretan izapidetu dadin.

Lege proposamena Kongresuan defendatzeko ardura izanen duten foru parlamentarien izendapena Mahaiak onetsitako arauei jarraituz eginen da, Eledunen Batzarrak erabaki loteslea hartu ondoren.

Arau horiek diotenez, proposamenaren aurka bozkatu ez duten hiru parlamentarik defendatu behar dute proposamena, eta Mahaiak izendatu behar ditu. Horietako bat ekimena sustatzen duen taldeak proposatuko du, eta beste biak Eledunen Batzarrak hautatuko ditu (boto haztatua) taldeek proposatutakoen artetik.

• www.parlamentodenavarra.es

• Foru Lege proposamena (12. NPAO, 2018-02-02koa)