Foru Gobernuak "indarrak batzeko" deia egin du, laneko ezbehar-tasa murrizteko "zeharkako politikak” ezarriz
Nafarroa Estatuan ezbehar-indize handiena duen lurraldea izatea ekarri duen hazkunde arriskutsuaz ohartarazi duen Contigo-Zurekin taldearen interpelazio bati erantzun dio
Fernando Dominguez Nafarroako Gobernuko Osasun kontseilariak adierazi duenez, "laneko ezbeharrak lehentasuna dira prebentzioan eta tratamenduan parte hartzen duten eragile guztientzat", eta Foru Gobernuan gai horrek "nagusiki zeharkako politika ezberdinetan lan egiten duten bi departamentuei eragiten die, eta gure erkidegoaren berezitasunak gorabehera, modu koordinatu eta integratuan lanean ari dira datu hauek murriztu ahal izateko".
Horrela adierazi du Osasun kontseilariak Contigo-Zurekin elkarteak kontrolerako Osoko Bilkuran lan-arriskuen prebentzioaren arloko politika orokorrari buruz egindako interpelazioari erantzunez. Dominguezek bere hitzaldian adierazi duenez, "Nafarroako gizarteko sektore guztiek arazo larri honen aurrean duten kezka partekatzen dugu eta sektore guztien artean indarrak batzeko deia berresten dugu".
Azaldu duenez, Osasun Departamentuak eta, zehatzago, Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuak 2022-2025 Laneko Osasunaren Ekintza Plana egin dute, 2022-2025 Osasun Publikoaren Planean sartuta. Plan honetan jasotako ildo estrategiko nagusiak, besteak beste, honako hauek dira: "lan-istripuei, muskulu-hezurduren trastornoek eta arrisku psikosozialek eragindako kalteei egotz dakizkiekeen laneko osasun-arazoen arriskuak artatzea".
Era berean, "25 langile baino gutxiagoko enpresetan Administrazio Publikoaren aholkularitza-lana indartzearen aldeko apustua egiten da, bai eta enpresen kudeaketan arriskuen kudeaketaren integrazioa bultzatzearen aldekoa ere, hierarkia osoa inplikatuz, zuzendaritzatik hasi eta langileenganaino. Arrakasta, beraz, bi faktoreren araberakoa da. Lehenengoa, enpresarien eta zuzendarien konpromisoari lotutako kultura egokiari buruzkoa da, eta, bigarrena, langileek enpresaren prebentzio-sisteman beren kabuz eta kontzienteki parte hartzeko prozedurak eta praktikak izateari buruzkoa", esan du.
Bestalde, "aldi berean", Dominguezek adierazi du Laneko Osasun Zerbitzua "gure erkidegoan ezbehar-tasa murrizteko hainbat programatan" ari dela lanean. Besteak beste, honako hauek aipatu ditu: lan-arriskuen prebentzioari buruzko 60 orduko oinarrizko ikastaroaren irakaskuntza-gida, lan-arriskuen prebentzioko ordezkarien prestakuntzari buruzko ikastaro teoriko praktikoa eta arrisku psikosozialei arreta emateko ikastaroa, besteak beste.
Era berean, 2021-2024 aldirako sinatutako Enplegu Plana aipatu du, eta "aurrera egiteko" falta diren gaien ebaluazioa eta garapena egiteko beharra nabarmendu du; izan ere, bertan, laneko ezbeharren kopurua murriztea ezartzen da helburu gisa, eta hori "prebentzioan eta abordatzean parte hartzen duten eragile guztientzat lehentasuna da eta izan behar du", aldarrikatu du.
Carlos Guzmanek (Contigo-Zurekin) azpimarratu duenez, "laneko ezbehar-tasa oraindik oso altua da Nafarroan", eta gaineratu du, Ministerioaren datuen arabera, Foru Erkidegoan 6.265 istripu izan zirela lehen seihilekoan lanaldian eta in itinere, "Estatuko indizerik handiena duen lurraldea gara".
"Nafarroan laneko baja eragin zuten 319,8 lan-istripu zenbatu ziren 10.000 langileko, Estatuko batez bestekoa 96 puntutan gaindituz. Gaur, interpelazio hori erregistratu eta hilabete geroago, datu berriak ditugu Ministerioak emandako aurrerapenean oinarrituta, eta esan dezakegu Nafarroako istripuak 7.346ra igo direla dagoeneko", esan du, eta jarraian azpimarratu du "datuek erakusten dutela Nafarroako lan-istripuen gorakada etengabea eta oso arriskutsua izaten ari dela".
Leticia San Martínek (UPN) adierazi duenez, "Nafarroan lan istripuei buruz dauden zifrak onartezinak dira. Zuekin kezka partekatzen dugu, baina guk ez dugu gauzak aldatzeko aukerarik, ez baikaude Gobernuan, baina zuek bai. Zuen esku duzue gauzak aldatzeko aukera, baina ezartzen ari zareten politikek ez dute funtzionatzen ezbehar-tasa murrizteko edo geldiarazteko".
Ainhoa Unzuk (PSN) adierazi duenez, Nafarroak "ezin du datu hauekin harro egon”, eta "hausnarketa sakona egin behar dute enpresek, sindikatuek eta erakunde guztiek. Ezinbestekoa da langileen heriotzen eta gaixotasun profesionalen etengabeko jario horrekin amaitzea", aldarrikatu du. Unzuk azpimarratu duenez, "autokritika egin behar da, hobetzeko tarte handia dagoelako. Laneko arriskuen prebentzioaren kudeaketaren arrakasta, neurri handi batean, inplikatutako alderdi guztien arteko lankidetza egoki baten mende dago”.
Txomin Gonzálezek (EH Bildu) adierazi duenez, "gure gizarteak pairatzen duen lan-osasunaren arazo honi behar bezalako eraginkortasunez aurre egiten uzten ez duten urteetan egindako akats batzuen ondorio da egungo egoera. Guretzat, egindako akatsik handiena osasun publikoak lan-osasuneko arazoetara bideratu duen arreta historiko eskasa da", adierazi du.
Isabel Aranburuk (Geroa Bai) adierazi duenez, lan-ezbeharrei buruzko datuak "izugarriak" dira, eta "are gogorragoak kolektibo batzuetan"; izan ere, txosten baten arabera, "atzerriko nazionalitatea duten langileek 1,6 aldiz aukera handiagoa dute lan-istripua izateko". Gainera, enpresen "zati handi batek" lan-arriskuen legea "betetzen ez duela” edo “ikuskapenak pasatzeko gutxienekoa” betetzen duela kritikatu du. Hori dela eta, "ikuskaritza zorroztearen" eta Lan Ikuskaritzari baliabide gehiago ematearen aldeko apustua egin du.
Maribel García Malok (PPN) adierazi duenez, laneko ezbehar-tasa "arazo larria da, ondorio fisiko, psikologiko, ekonomiko eta sozialekin", eta "zenbat eta gehiago eztabaidatu, orduan eta datu okerragoak ditugu. Laneko ezbeharren gaia ustezko gobernu aurrerakoien zortzi urteko emaitzaren beste adibide bat da, ez baitute aurrera egiten, atzera baizik”, kritikatu du.
Azkenik, Maite Nostik (Vox) adierazi duenez, "iaz, guztira, 14 lan-istripu izan ziren Nafarroan". Kopuru hori "kezkagarria" da, eta "agerian uzten du gai horri buruz modu kementsuan heltzeko beharra". Hori dela eta, Nafarroako Gobernuak "prebentzio neurriak zorroztu" behar dituela uste du, eta enpresaburuek "arau guztiak bete behar dituztela, eta neurri bateraino betetzen direla uste dut”, amaitu du.