Parlamentuko Osoko Bilkurak, UPNk eta PPNk haren aurka emandako botoekin eta SNren abstentzioarekin, Bildu-k eta Aralar-Nabaik, alde batetik, eta atxiki gabekoek, bestetik, Foru Komunitateko Toki Administrazioa berrantolatzeari buruzko Foru Lege proiektuari aurkeztutako osoko zuzenketak bazter utzi ditu gaur. Bildu-k, Aralar-Nabaik eta I-Ek itzultzeko bi proposamenak babestu dituzte; atxiki gabekoek haien proposamenaren alde egin dute soilik, bestean ez dute bozkatu.

Toki mapa berrantolatzea da Foru Lege proiektuaren xedea, horretarako udalak eta kontzejuak osatzen dituzten “kudeaketa egiturak murriztuz”, halako moldez non ematen diren zerbitzuak eta administrazioaren eginbidea “arrazionalizatu eta hobetzera” bideratuta dagoen egungo finantzaketa eredua “berrikusiz” “kostuak gutxituko” diren.

Berrantolatze proposamenak egun dauden 272 udal eta 348 kontzejuak murrizte aldera aurrerapausoak egiteko tresnak zehazten ditu. Horrela bada, hauteskundeetarako hautagairik ez egotekotan ente horiek ezabatzea proposatzen da (2011ko hauteskundeetan 29tan eta 127tan ez zen egon, hurrenez hurren), kontzeju berriak sortzeko aukerarik ez egotea ziurtatzen da eta udalen borondatezko fusio bultzatzen da.
Gainera, ur, zabor, etab.en zerbitzuak ematen dituzten mankomunitate eta talde tradizionalak murriztea aurreikusten da, egungo 67tik 6ra igaroz (- % 91). Halaber, udalen idazkaritza eta ikuskaritza funtzioa zentralizatzea proposatzen da, halako moldez non egungo 166 kudeaketa unitate izatetik tarteko fase batean 103ra (% -38) eta fase aurreratuago batean 40ra (% -75,9) igaroko litzatekeen.

Aurreproiektu hau egiteko gobernuak 2011ko parlamentuko batzorde txostengilea eta Nafarroako lurralde estrategia kontuan hartu ditu.

Bildu-k eta Aralar-Nabaik sinatutako ordezko testua duen osoko zuzenketak 6/1990 Legea aldatzeko arrazoi gisa emandako ekonomiaren iraunkortasun falta “udalen finantzaketa murrizteko aitzakia” bat besterik ez dela dio. Toki entitateei “gutxienez Nafarroako tributuen diru-sarreren % 15a” esleituz kontu hori konpontzea espero dute.

Zuzenketa aurkeztu dutenek Kontuen Ganberaren txostenak eta Administrazio Publikoak pilatutako zorra banantzea aipatu dute zertarako eta baieztatzeko ezen estatu mailan (% 5) zein Nafarroako mailan toki administrazioari egotzi dakiokeen zorraren zatia “minimoa” dela eta ente gutxi batzuetan “kontzentratua” dagoela, hau da, lehengo kasuan Madrileko udaletxean eta, Nafarroaren kasuan, bi udaletxe handienetan.

Horregatik, “eskumenak mugatuz, finantzaketa murriztuz edo dekretu bidez ezabatuz udalen autonomia ito nahi duten” planteamendu zentralisten kontra, Bildu-k eta Aralar-Nabaik erreforma bat defendatzen dute, zeinak “erakundearteko talde batek aldez aurretik egindako analisi baten pean” “kontrakoa” bilatuko duen, hau da, “udalen errealitatea indartzea, betiere laguntzen, eskumenen argitasunaren eta finantzaketa nahikoaren printzipioen arabera”, hori guztia, “administrazioaren berrantolaketa orekatu” bat lortzeko.

Edozein kasutan, hasteko hamaika eskualde natural sortzea proposatzen dute. Horien “lurralde kohesioa eta kohesio historikoa” lege proiektuak deskribatzen dituen “sei makroentitate artifizialei” kontrajartzen zaie.

Bestalde, atxiki gabeko parlamentariek aurkeztutako osoko zuzenketak “desegoki” jotzen du antolaketa sistema “jakin” bat buruzko eztabaida bat hastea lehenago “epe ertainean” garatu behar diren “eskumen- eta finantza-esparruak” zehaztu gabe, lan hori, baliabideei dagokiona, gobernuak “urte baterako” atzeratu du.

Ildo horretan, zuzenketa proposatu dutenek “adostasun zabal” baten alde egiten du, zeinak “hasierako parte-hartze defizita” gaindituz, “eskualde osoan zerbitzuak emateko formula bakarra” ekarriko ez duen hitzarmen bat lortzea ahalbidetuko duen.

• www.parlamentodenavarra.es
• Foru Lege proiektuaren argitalpena (NPAO, 92. zk., 2012-11-09koa)