Nafarroako Parlamentuko Osoko Bilkurak baliozkotu du gaur, PSNren, Geroa Bairen, Podemos-Ahal Duguren eta I-Eren aldeko botoekin, EH Bilduren abstentzioarekin eta Navarra Sumaren aurkako botoarekin, 8/2020 Foru Lege-dekretua, irailaren 16koa, zeinaren bidez onesten baita COVID-19ak eragindako krisi sanitarioaren egoerari aurre egiteko prebentzio eta euste neurriak ez betetzeagatiko zehapen-araubidea Nafarroako Foru Komunitatean.

Martxoaren 18ko 1/2020 Foru Lege-dekretuaren, martxoaren 25eko 2/2020 Foru Lege-dekretuaren eta uztailaren 22ko 7/2020 Foru Lege-dekretuaren kasuan ez bezala (lehen biak martxoaren 27an baliozkotuak eta apirilaren 3an foru lege bihurtuak, eta hirugarrena uztailaren 30ean baliozkotua eta Foru Lege abuztuaren 27an bihurtua), 9/2020 Foru Lege-dekretua ez da foru lege proiektu gisa izapidetuko presako prozeduraren bidez, 3/2020, 4/2020, 5/2020, 6/2020 eta 8/2020 foru lege-dekretuekin gertatu bezala.

9/2020 Lege-dekretuaren testuingurua egoera epidemiologikoaren okerragotzea da, pixkanaka gora egin baitute gizarte, aisialdi, gau eta familia giroekin zerikusia duten kasu positiboek. Hori dela eta, ezinbestekoa da jarduera-sektore desberdinetan higiene-, prebentzio- eta kontentzio-baldintzak bermatzeko ezarritako neurrien zaintza, kontrola eta eraginkortasuna ziurtatzea.

Xede horrekin, eta zehapen-araubideen sakabanaketa dela-eta, alor horretako zehapenak argitu eta xehakatu nahi dira, segurtasun juridiko handiagoa izateko eta, araubide orokorrean ezarritakoa galarazi gabe, Administrazioaren ikuspuntutik zigorgarriak diren jokabideak edo omisioak hobeto ezagutarazteko.

Hori dela eta, Nafarroak berehalako araudi bat izan dezan, osasun publikoa babesteko egiten diren aurreikuspenen eraginkortasuna zainduko duena, COVID-19aren arloko arau-hausteak eta zehapenak arautzen dira, zehapen-prozedura ezartzen da, jokoaren eta apustuen arloan onetsi zen luzamenduari jarraipena ematen zaio eta makinak jartzeko baimenak emateko mugei buruzko zehaztapen batzuk egiten dira.

Hortaz, arau-hausteen mailakatzea egin da, herritarren osasun publikoari dakarzkioten arrisku edo kalteen arabera, eta hala, arinak, larriak edo oso larriak izanen dira, segurtasun, higiene, prebentzio edo larrialdiko neurri, protokolo edo planen ez-betetzeak edo urraketak norainokoak diren.

Zehazki, ohartarazten da maskararen erabilera okerrari buruz, segurtasun distantzia gordetzeaz, bai eta jarduera publikoei eta jendearentzat irekiak dauden establezimenduei (barrukoak nahiz kanpokoak) dagokienez ere, berrogeialdiak ez betetzeari buruz, prebentziokoak izan ala ez, konfinatze orokorrerako aginduak saihesteaz edo hartzen den behin-behineko neurri oro ez betetzeari buruz.

Arau-hauste arinak 100 eta 3.000 euro arteko isunarekin zehatuko dira eta zehapen horiek urtebeteko epean preskribatuko dute. Zehazki, maskara ez erabiltzea edo oker erabiltzea gutxienez 300 euroko isunarekin zehatuko da arau-haustea egin duen pertsonak ez badu 1,5 metroko segurtasun-distantzia errespetatu, eta 600 eurotik gorako isunarekin litroak edateko elkartzea edo antzeko jarduerak.

Arau-hauste larriek 3.001 eta 60.000 euro arteko isuna jasoko dute eta oso larriek, berriz, 60.001 eta 600.000 euro artekoa. Kasu guztietan, zenbatekoak erdira murriztuko dira goiz ordaintzeagatik.

Zehapen prozedurari dagokionez, Osasun Departamentuak eta Lehendakaritzako, Berdintasuneko, Funtzio Publikoko eta Barneko Departamentuak izanen dute prozedura instruitzeko eta ebazteko eskumena, bai eta toki entitateek ere.

50.000 biztanletik gorako udalerrien kasuan, udalek zehapen-espedienteak ireki, instruitu eta ebazteko gaikuntza izanen dute.

Arau-hauste larri eta oso larrien kasuan, Herri Administrazioen Administrazio Prozedura Erkideari buruzko 39/2015 Legearen 56. artikuluan aurreikusitako behin-behineko neurrien ezarpena jasotzen da. Aipatu araua, Administrazio Publikoen Administrazio Prozedura Erkidearen 39/2015 Legearekin batera, izanen da zehapen-prozedura arautuko duena.

Jada hasita dauden zehapen prozedurak arau-haustea egin zenean indarrean zegoen araudiari jarraikiz ebatziko dira. Hala ere, zehapen espedientea hasi gabe duten salaketak Foru lege-dekretu honetan ezarritakoaren arabera izapidetuko dira, arau-haustea egin zenean indarrean zegoen legearen aplikazioa onuragarriagoa den kasuetan izan ezik.

Bestalde, 9/2020 Foru lege-dekretuak Jokoari buruzko abenduaren 14ko 16/2006 Foru Legearen hirugarren xedapen iragankorra aldatzen du. Horren xedea da NAOn argitaratu eta hurrengo sei hilabeteetan joko edo bingorako areto edo apustuetarako berariazko lokal berriak ustiatzeko eskaerarik ez onartzea eta baimenik ez ematea. Era berean, ez da eskaerarik onartuko, ezta ebazpenik emanen ere, baimenaren bideragarritasunari buruzko aurretiazko kontsultak egiteko. Halaber, ez da eskaera berririk onartuko ez eta baimen berriri emanen Joko makinen Erregelamendua onesten duen uztailaren 31ko 181/1990 Foru Dekretuaren 10. artikuluan aipatzen diren lokaletan joko-makinak eta apustu-makina lagungarriak jartzeko ere, salbu eta azken horren arrazoia bada ostalaritza-lokalaren titulartasuna aldatzea.

Irailaren 16ko 9/2020 Foru lege-dekretuak Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratzen den egunean hartuko du indarra.

Bilkura mistoa izan da (presentziala eta telematikoa), eta honako hauek bildu ditu Osoko Bilkuren aretoan: Unai Hualde, Parlamentuko lehendakaria; Inma Jurío eta Yolanda Ibáñez lehendakariordeak; Juan Luis Sánchez de Muniáin eta Maiorga Ramírez idazkariak; eta Legebiltzarrean ordezkaritza duten sei taldeen eledunak eta parlamentariak. Gainerako hautetsiek botoa eskuordetu dute. Borondatezko gauza da hori, baina interes publikoko osasun-arrazoiak direla-eta, gomendatu egiten da.

Nafarroako Gobernuko lehendakari María Chiviterekin batera, lehen lehendakariorde Javier Remírez, Lurralde Antolamendua, Etxebizitza, Paisaia eta Proiektu Estrategikoetako Kontseilari Jose Mari Aierdi, Ekonomia eta Ogasuneko kontseilari Elma Saiz, Ekonomia eta Garapen Ekonomikoko kontseilari Manu Ayerdi, Lurralde Kohesioko kontseilari Bernardo Ciriza, eta Migrazio Politiketako eta Justiziako kontseilari Eduardo Santos egon dira.

• www.nafarroakoparlamentua.eus

• Foru Lege-dekretua (100. NPAO, 2020-09-24koa)