Unibertsitateko, berrikuntzako eta eraldaketa digitaleko kontseilari Juan Cruz Cigudosak Parlamentuko Osoko Bilkuran iragarri duenez, Nafarroak Foru Erkidegoko zentro eta unibertsitateetan nazioarteko ibilbidea duten ikertzaileak kontratatzeko programa bat bultzatuko du. Bost urterako kontratua eskainiko zaie 50.000 euroko soldatarekin, beren lan-taldearekin etor daitezen erraztuz, beste bi pertsona kontratatzea planteatuz eta ikerketarako finantza-laguntza emanez.

Hala azaldu du Parlamentuko Osoko Bilkuran, PSNren interpelazio bati erantzunez. Azaldu duenez, Foru Gobernua "nazioarteko ikuspegia" duten talentu-politikak garatzen ari da, enplegua bilatzen ari diren pertsonen alde eginez, lurralde-kohesiorako irizpideak ezarriz, genero-ikuspegiarekin eta "karrera profesionalari estaldura osoa" emateko asmoz.

Besteak beste, "talentua Nafarroako unibertsitateetan gelditzea” lehenestera bideratutako beka-programa aipatu du. Horrela, doktoratu aurreko beken programari eta doktoregai industrialen programari buruz hitz egin du, pertsonako milioi erdiko inbertsioarekin. Enpresei teknologoak sartzeko ematen zaizkien laguntzen programa ere aipatu du, izan ere, aurten 5.000 biztanletik beherako herrietan ETEei eman zaie laguntza, eta, Europako funtsei esker, 800.000 euroko gehigarria izango du programa honek.

Ekintza hauek “gure unibertsitateen talentua finkatzearekin eta atxikitzearekin" zerikusia dute, eta horretarako, doktoratu aurreko eta doktoratu ondoko bi programa garatu dira. Ildo horretan, Nafarroako arlo estrategikoetako ikerketa-proiektuetarako 16 doktoratu aurreko kontratu eskaintzen dituen nazioarteko doktoretza-programa bati buruz hitz egin du, datozen bost urtetarako 2,6 milioiko inbertsioarekin.

Azpimarratu duenez, ekimen horrek "Nafarroa nazioarteko mapan kokatzen eta gure unibertsitate-sistema gero eta nazioartekoago bihurtzen" lagunduko du. Horri dagokionez, Cigudosak azpimarratu du datozen pertsonei 29 erakunde akademikoren, ikerketa-zentroren eta enpresaren formakuntza eskainiko zaiela.

Bestalde, nazioartean ibilitako ikertzaileak Nafarroako unibertsitateetan eta ikerketa-zentroetan kontratatzeko diseinatutako Handia deialdiari buruz hitz egin du kontseilariak. Bost urterako finantzaketa duen programa bat, urtean 50.000 euroko soldatarekin kontratatzea planteatzen duena, talde batekin etor dadin finantzatuko duena, beste bi pertsonaren kontratazioa erraztuz eta ikerkuntzan laguntzeko finantzaketarekin.

Cigudosa harro agertu da "Espainiatik kanpo dagoen eta gure herrialdera itzultzeko zailtasunak izan dituen jendeari ikerketa-irteera hau" eskaini ahal izateagatik. Eta nabarmendu du, horrela, "Espainia hobea egiten laguntzen" ari direla, "talentuaren eta ezagutzaren bidez eraldatu behar dena".

Javier Lecumberrik (PSN) azpimarratu duenez, talentua garatzea, atxikitzea eta erakartzea "funtsezkoa da garapen sozial eta ekonomikorako" eta suspertze-planak sortzeko, batez ere "krisi osteko" egoera honetan. Ikerketa baten arabera, Foru Erkidegoa "bigarren erkidegoa da" alderdi honi buruzko kokapenean, "talentua atxikitzen" lehena, eta "orekatuena" da talentua, gaitasunak eta bokazio teknikoak errazteari, hazteari eta atxikitzeari dagokionez. Hori guztia izan da “hastapenetatik bukaeraraino prestakuntzarekin zerikusia duen guztian etengabeko inbertsioa egin delako, gizarte-eragileekin batera egindako gobernantzak sortzen den segurtasun-giro positiboagatik eta Nafarroan etortzea eta geratzea erakargarri egiten duen bizitza-ingurune bat sortzeagatik".

Ángel Ansak (Navarra Suma) talentuari buruzko datuekin "hain harro ez egoteko" eskatu dio Nafarroako Gobernuari, “datu horiek UPNren exekutiboen lanari zor baitzaizkio”. Zentzu horretan, adierazi duenez, komunitatearen talentuaren alderdi positiboak “ondo entrenatzen ez badira, galdu egiten dira. Gakoa oinarrizko hezkuntza egokia eta fiskalitatea dira, eta egia esan, uste baino enpresa teknologiko gutxiago datoz eta gutxiago sortzen dira lehiakortasuna galdu dugulako".

María Solanak (Geroa Bai) azpimarratu duenez, kontseilariak aipatutako neurrien artean, zenbaitek "inflexio-puntu bat” suposatzen dute eta beste bide batzuk irekitzeko aukera ematen dute, “talentu seniorra, adibidez". Nabarmendu du garrantzitsua dela Nafarroari I+G+Bko zentroetako ikerketa- eta garapen-eskumena eskualdatzea. Hala, departamentu "transbertsal" baten aldeko apustua politika transbertsaletan gauzatu behar dela uste du. Talentua "esparru akademikotik haratago doa”, eta Europako esparruan lan egitearen eta aurrekontuaren aldeko apustua egitearen alde agertu da, bai eta talentua garatzeko eta atxikitzeko laguntzak ez murriztearen alde ere.

Maiorga Ramirezek (EH Bildu) Navarra Suma alderdiari aurpegiratu dionez, "talentuaz ari zaretenean, produktibitatearen eta lehia kapitalistaren kontzeptu elitistaz ari zarete beti". Eta "gauza txikien talentuan, gizartearen kalitatea benetan goratzen duten lanbideen talentuan" pentsatzeko deia egin du, "talentu hori modu eraginkorragoan eta hori ahalbidetzeko baldintza hobeetan garatu ahal izateko egiturazko neurrietan pentsatzeko". Horretarako, soldatak bezalako esparru batean "aintzatespen handiagoa" eta lan-baldintzak hobetzea aldarrikatu du, merkatari, zaintzaile edo nekazari gisako lanbideak ahalik eta ondoen garatu ahal izateko.

Ainhoa Aznárezek (Podemos-Ahal Dugu) azpimarratu duenez, talentuari eustea “ez da soilik emigratu behar izan dutenak itzultzea, baizik eta lan eta bizi baldintza duinak eta nahikoak eskaintzea. Inoizko belaunaldirik prestatuena daukagu eta ezin dizkiegu alokairu onartezinak, lan prekarioak eta bizi-itxaropen baxua eskaini, hori pizgarria baita beste herrialde batzuetara emigratzeko”. Era berean, adierazi du migratzaileak "funtsezkoak" izango direla Foru Erkidegoaren "garapenerako".

Azkenik, Marisa de Simónek (Izquierda-Ezkerra) aitortu du talentua "beharrezkoa" dela "garapen ekonomiko eta sozialerako, baina ez dagoela soilik distiratsuen mende", eta gaur egun talentua "bizitzaren arlo guztietan trebatzeko gaitasunaren mende" dagoela. Hala, bere iritziz, talentua "eskumen zabal eta multifuntzionalekin lotuago dago", eta talentu disruptibo eta banatzaile baten aldeko apustua egin du, lehiakortasunean eta erantzukizunen banaketan oinarrituta.