Nafarroako Parlamentuko Lehendakariak, Ainhoa Aznarez Igarzak, Arkitektura eta Arkitektoak, Arraiza-Esparza –Gaztelu, 50 urte geroago erakusketa inauguratu du gaur, dokumentazio eta argazki funts aberats batean oinarrituz, Foru Erkidegoan oihartzun handia izan dute hiru arkitekturen lanari omenaldia egin nahi dion bilduma.

Lehendakariaren hitzetan, erakusketak “denboran atzera egitera garamatza, 40. hamarkadara, hiri paisaiaren aldaketaren garaira. Garai hartan hirigintzak bizi izan zuen trantsizioari buruzko ibilbide bat proposatzen du, izan ere, Nafarroa landa-eremu izatetik, 500 biztanle baino gutxiagoko herriak nagusi izanik, metropolitar izatera pasa baitzen, etxebizitza planen sustapenak eta planifikazioak jende landa-eremutik hirira joatea ahalbidetu baitzuen”.

Aznarezek aipatu du “harrizko baserriak, adobezko etxeak eta Valtierra edo Arguedaseko kobazuloak Nafarroako landa-eremuko ezaugarriak zirela, baina higiene falta zela eta osasungarritasun arazoak zekartzala”. Egoera hori Arraiza, Esparza eta Gazteluren lanarekin kontrajarri du, “hiru arkitekto hauen proiektuek Askatasunaren Plazan bat egiten dute, XX. mende erdialdeko arkitektura iruindarraren ikur bihurtua”.

Amaiera gisa, Lehendakariak Arraiza, Esparza eta Gazteluren eginkizun eraldatzailea nabarmendu du, euren lanek “Iruñako hirigintza paisaiari nortasun berria eman ziotelako, baita beste udalerri nafar batzuei ere, Tutera, Atarrabia, Elizondo edo Uharte Arakil, esaterako. Goza dezagun hiru profesional handi hauen ibilbide eta lan garrantzitsua ezagutzeko aukera honetaz”.

Jarraian, Dori López Juríok, Vianako Printzea Erakundeko Kultura Zuzendari Nagusiak, aipatu du bildumaren helburua dela herritarren sentsibilizatzea, “paisaia eraikiak Nafarroako ondare kulturalean duen garrantziari buruz. Arkitekturak gaitasun eraldatzaile izugarria dauka. Eraikuntzak alde arkitektonikotik begiratzea bezain garrantzitsua da eraiki zireneko ikuspegi eta eremu sozialetik begiratzea”.

Ondoren, María Teresa Sola Landak, erakusketaren komisarioak azaldu du erakusketa honen atzean 30.000 etxebizitza espediente baino gehiagoren deskribapenak hobetzeko “esfortzu handia dagoela”, eta honen helburua izan da “Administrazioaren artxiboari garrantzia ematea, ikerketa eta kontsulta iturri gisa. Emaitza dokumentu multzo interesgarria izan da. Aurrerago erabakiko da Artxibo Irekiaren webgunearen bidez kontsultatu ahal izango den”.

Ekitaldia Legebiltzarraren egoitzako atarian izan da, eta Carlos García Adanero, Juan Luis Sánchez de Muniáin (UPN), Virginia Aleman (Geroa Bai), Asun Fernandez de Garaialde (Geroa Bai) eta Mikel Buil (Podemos-Ahal Dugu-Orain Bai) parlamentariak bertaratu dira.

‘Arkitektura eta Arkitektoak, Eugenio Arraiza Vilella (Iruñea, 1908-1968), Serapio Esparza San Julián (Iruñea, 1880-1969) eta Luis Felipe de Gaztelu y Jacome (Iruñea, 1909-68), 50 urte geroago’ erakusketa azalpen taulek, eraikinen planoek eta argazkiek osatzen dute. Bildumak hiru artista nafarren lana aztertzen du eta garaiko eraikuntzen ezaugarriak erakusten ditu.

Nafarroako Gobernuko Kultura, Kirol eta Gazteria Departamentuko Ondarea Kudeatzeko Atalak antolatu du, eta erakusketa Europako Ondare Jardunaldiari (irailak 29-30) eta Iruñean ospatuko den Munduko Arkitektura Asteari (urriak 1-7) lotuta dago.

Legebiltzarreko atarian egongo da ikusgai azaroaren 4ra arte, 10:00etatik 20:00etara astelehenetik ostiralera eta 11:30etatik 14:00etara larunbatetan.

Ohikoa denez, erakusketa hau Kultur Atrio ekimenaren parte da, 2016ko otsailetik aurrera Parlamentuak artista eta kulturari ateak irekitzea eta babesa adieraztea helburua duen ekimena.