Parlamentuak Foru Berria eta Nafarroako Legedi Zibila liburua aurkeztu du gaur. Eguneratze-lan baten bosgarren edizioa da honakoa, Legegileak garatutako jarduera guztiak biltzen dituena, harik eta, 45 urteren ondoren, araua egungo errealitatera egokitzea erabaki zen arte. Helburu hori aurreko legegintzaldiko azken osoko bilkuran zehaztu zen, eta geroago defendatu zen, harik eta 2021eko irailean Konstituzio Auzitegiak Estatuaren errekurtsoa atzera bota zuen arte, eskumenen inbasiorik ikusi ez zuelako.

Unai Hualderen esanetan, “Nafarroako Zuzenbide Zibila Foru Erkidegoaren nortasun-ikur bat da, eta, beraz, gure lurraren berezitasunaren eta historiaren funtsezko ezaugarri gisa defendatu behar da. 2016an jardunaldi batzuk antolatuz hasitako lan handi baten emaitza da hau. Jardunaldi horiek Foru Berria erreformatzeko eta, hurrenez hurren, hainbat legeren garapena amaierako idazketara egokitzeko abian jarri zen ponentziaren oinarri izan ziren. Ez dezagun ahaztu, 1987an egindako doikuntza txikia kenduta, azken aldaketa 1973koa zela”.

Esparru horretan, Lehendakariak Foru Berriarekin batera edizio berri honetan egin diren lege garrantzitsuen garrantzia azpimarratu du, horietako batzuk ibilbide luzekoak – 1997az geroztik emanak –, hala nola adineko pertsonen familia-harrerarena, osasun-arloko eskubide eta betebeharrena, heriotza-prozesuan pertsonen eskubide eta bermeena, edo aurretiazko borondateen erregistroarena. Eta beste berriago batzuk, “hala nola fundazioenak, bikote egonkorren erregistroarenak (2021ekoak biak), haur eta nerabeentzako arreta eta babesarenak, edo kontsumitzaile eta erabiltzaileen estatutuarena”.

Horrela, “operadore juridikoentzat” argitalpenak duen interesa azpimarratu ondoren, eta IX. eta X. legegintzaldietan sortutako bi txostenetatik Legebiltzarraren ekarpena eskertu ondoren, bereziki Arantxa Izurdiagarena, “berak hartu baitzuen bere gain lanen lehendakaritza eta koordinazioa”, Unai Hualdek bosgarren edizio honetako talde arduraduna ere aitortu nahi izan du: Enrique Rubio, María Luisa Arcos eta Leyre Elizari- eta modu batera edo bestera parte hartu duten pertsona guztiak.

“Eskerrik asko guztioi Nafarroako Parlamentuak argitaratutako argitalpen honetan parte hartzeagatik. Asko izan zarete elkarlanean aritu zaretenak, adituak, irakasleak eta legebiltzarkideak. Ganberako zerbitzu juridikoek ere beren pedagogia erabili behar izan zuten, Nafarroako foru-zuzenbide zibilaren berezitasuna Madrilen ulertarazteko”.

María Luisa Arcos Vieira Zuzenbideko katedradunak adierazi duenez, lanaren zailtasuna “arlo osagarrietan, zuzenketetan, bat etortzeetan eta jurisprudentzia sartzean datza. 2019ko erreforma sartu behar zen, eta denbora errekorrean egin da, besteak beste, Legebiltzarreko argitalpen zerbitzuarekin ondo koordinatuta egon garelako”.

Enrique Rubio Torranok, Zuzenbide Zibileko katedradunak eta edizio honen arduradun den taldeko kideak, Foru Berriaren mugarri nagusiak errepasatu ditu joan den mendetik gaur egun arte, eta, ondoren, Nafarroako Zuzenbide Zibilaren Konpilazioa etorkizuneko erronketara egokitzeko oraindik egiteke dagoen horretan jarri du arreta. Arlo horretan, arau batzuen teknika hobetzeko beharraz aritu da bereziki, arau horiek, izaera ideologikoagatik ez ezik, aplikazio juridikoagatik ere, desadostasunak sortzen baitituzte.

“2019koa funtsezko erreforma izan da, asmo handikoa. Lehen bilduma egin zenetik 50 urte bete dira, eta arrazoizko bilakaera baten aurrean gaudela esan daiteke. Orain, teknifikazioa azpimarratu behar da, arau juridikoaren perfekzioa. Ondo idatzitako legeak behar ditugu, bestela helegiteak datoz eta. Unibertsitate-eremuan landu beharreko zerbait da, abokatuen elkargoetan”, adierazi du.

Erabilera anitzeko aretoan burututako ekitaldian izan dira, besteak beste, Juan Luis Sánchez de Muniain (Navarra Suma), lehen idazkaria, eta Virginia Magdaleno (PSN), Blanca Regúlez (Geroa Bai), eta Arantxa Izurdiaga (EH Bildu) parlamentariak.

Nafarroako Foru Zuzenbide Zibilari buruzko Konpilazioa testu oso bat da, eta barne hartzen dituen xedapenak tradizionalki zuzenbide zibila osatu duten gaiei buruzkoak dira: pertsona, familia, oinordetzak, jabetza eta kontratuak. Beraz, herritarren harreman pribatu guztiei eragiten die.

Nafarroako gizarteak eremu pertsonalean, familiarrean eta ekonomikoan izan dituen aldaketek ez dute isla egokia izan haren zuzenbide pribatuan, eta, ondorioz, elkarrengandik urrundu egin dira instituzioen erregulazioa eta harreman pertsonalen errealitatea. Foru lege proiektuaren bidez zuzendu egin nahi da egoera hori.