Eduardo Santos Nafarroako Gobernuko Migrazio Politiketako eta Justiziako kontseilariak nabarmendu du bere departamentuaren aurrekontua % 30,13 igo dela 2019tik, eta kopuru hori "garrantzitsua eta esanguratsua" dela.

Hala adierazi du ostegun honetan, Podemos-Ahal Duguk Justiziako Administrazioari zerbitzuak ematearen arloko politika orokorrari buruz egindako interpelazio bati erantzunez. Santosek departamentuak legegintzaldi honetan egindako jarduera nagusien errepasoa egin du.

Horien artean, aipatu du emakumeari arreta emateko zerbitzua doako laguntzaren barruan integratzea, zeina 2019ra arte INAIk kudeatzen baitzuen. Era berean, "sexu-abusuren bat jasan duten adingabeei arreta emateko gela lagunkoien" sorrera aipatu du, eta iragarri du "indartu" egingo dutela, eta guztira 179.300 euro inbertituko dituztela gai horretan.

Genero-indarkeriari dagokionez, azaldu du espetxean tratu txarrak ematen dituztenentzako eta sexu-erasotzaileentzako terapiak jarri direla abian, berrerortzeak saihesteko. Elizaren barruko abusuei dagokienez, Santosek esan du gaur egun 40 kasu kudeatzen ari direla horretarako sortutako batzordean, eta "beharrezko elkarrizketak" egiten ari direla.

Desgaitasuna duten pertsonen "gaitasun juridiko osoa" sustatzeaz gain, doako laguntza juridikoan lan egin da, eta foru-dekretu berri bat egin da, lurralde osoan zerbitzuak “berdintasunean” ematea azpimarratzen duena, eta horretarako bideratutako aurrekontua handitzen duena. Familia-laguntzari dagokionez, Santosek zerbitzu psikosozialetako plazen gehikuntza aipatu du, 3tik 8ra, eta familia-epaitegiena (bitik hirura, horietako bat desgaitasunean espezializatua).

Bestalde, bikote egonkorren erregistroa sortzeari egin dio erreferentzia; 133 udalerri ditu atxikita. Adierazi duenez, 2022an 507 eskaera jaso zituzten udalek, aurten 84, eta guztira 1.076 bikote egonkorrek eman dute izena 2021ean. Zifra hori hirukoiztu egin da 2022an, 3.518 inskripziorekin. "Funtzionatzen duen eredu arrakastatsua da", berretsi du.

Etxegabetzeei dagokienez, "alokairua ez ordaintzeagatik eta antzekoengatik mehatxatutako pertsonei emandako arreta bikoiztu egin dugu", eta gizarteratzera bideratutako zigor-betearazpenari dagokionez, epaitegi eta auzitegietarako aurretiazko txosten psikosozialak egin izana nabarmendu du. "Urtebetean 195 espediente kudeatu ditu dagoeneko, kopuru nabarmena", esan nahi izan du.

Justizia errestauratiboari dagokionez, gatazkak konpontzeko judizioz kanpoko sistemen erabilera % 25 baino gehiago hazi da urte horietan. Lau urtean 2.800 kasu izan dira guztira, eta ebazpen-tasa positiboa % 60koa izan da; 2018an 642 kasu izatetik 2022an 900 izatera igaro da.

Eduardo Santosek digitalizazioan egindako lana eta arlo horretako proiektu europarren kudeaketa ere aipatu ditu. "Kudeaketa prozesaleko sistema normal batetik kudeaketa prozesaleko sistema aurreratu batera igarotzen ari gara", adierazi du, eta arlo horretan 4 milioi euro baino gehiago kudeatuko direla nabarmendu du, horietatik milioi bat baino gehiago ekitaldi honetan.

Ainhoa Aznarezek (Podemos-Ahal Dugu) adierazi duenez, sailburuak "askotan errepikatu ohi du justiziaren esparrua elkarrizketarako eta akordiorako esparrua dela, eta horrek gobernantza-eremu konplexua eskatzen du".

Jorge Esparzak (Navarra Suma) gai nazionalek "Nafarroan duten eragina" kritikatu du, hala nola, 'bakarrik bai da bai' legea edo Justiziako abokatuen greba. Azken gai horren inguruan, Esparzak kritikatu du kontseilariaren "hitzik" entzun ez izana, "beste autonomia erkidego batzuek ministerioari negoziatzera esertzeko eskatu diotenean". Bere ustez, Santos "askoz hiztunago egongo zen Espainiako Gobernuan inor ez balego". Halaber, kritikatu du Europako funtsak dituzten Justiziaren arloko 17 proiektuetatik bakarra gauzatuko dela legegintzaldi honetan.

Virgina Magdalenok (PSN) uste du departamentuaren jarduerak "Akordio Programatikoa betetzeko bidean" daudela, eta lortutako "mugarriak" baloratu behar direla, hala nola, espetxe-osasuneko eskumenen transferentzia, edo Elizaren barruan abusuen legea onartzea.

Blanca Regulezek (Geroa Bai) Espetxean Bulego Judiziala sortzeak ekarri duen "aurrerapen nabarmena" azpimarratu du, eta espetxe-osasunaren arloko eskumenen transferentzia positibotzat jo du. Gainera, legegintzaldia amaitu baino lehen justizia errestauratiboaren legeari "argi berdea" ematea espero du, "justizia eredu on baterako legerik onena", adierazi duenez.

Arantxa Izurdiagak (EH Bildu) aitortu du "aurrerapauso garrantzitsuak" eman direla, hala nola espetxe-osasuneko eskumenen transferentzia, baina kritikatu du Nafarroan "ia ez dugula eskumenik Justiziaren arloan". Gainera, "paradigma-aldaketa" egitearen eta "herritarren zerbitzura dagoen zerbitzu publikoa" izango den justizia-sistema ezartzearen aldeko apustua egin du.

Azkenik, Marisa de Simónek (Izquierda-Ezkerra) positibotzat jo ditu sexu-erasotzaileei terapiak ezartzea eta bikote egonkorren erregistroa, eta azpimarratu du "orain oso garrantzitsuak diren bi gai daudela: justizia birformulatu nahi duten eta etorkizunerako erreferentzia izango diren estatu-legeen multzoa, eta laster eztabaidatuko dugun justizia errestauratiboari buruzko lege-proposamena". I-Erentzat bitartekaritzarekin zerikusia duena "guztiz funtsezkoa da".