Foru legeria Ezgaitasunak dituzten pertsonen eskubideei buruzko Nazioarteko Konbentziora egokitzeari buruzko txostena aurkeztu du gaur Nafarroako Parlamentuak, Europako, estatuko eta autonomia erkidegoetako araudiei buruzko azterlan alderatu bat, 2020an Ganberak, NUPek eta CERMIN erakundeak sinatutako hitzarmenaren emaitza, "giza eskubideen esparruan erabateko inklusioaren bidetik aurrera egiteko oinarria izan nahi duena".

Hala mintzatu da Unai Hualde, Nafarroako Parlamentuko lehendakaria, txostenaren aurkezpen ekitaldian. CERMINek proposatuta eta Kantabriako esperientzian oinarrituz, Ezgaitasuna duten Pertsonen Eskubideei buruzko Nazioarteko Konbentzioaren aplikazio osoa bilatzen du txostenak. Nazioarteko Konbentzioa 2006an egin zen eta "ezgaitasunen bat duten pertsonen autonomia, mugikortasuna eta bizimodu independentea bermatuko duten ekimenak garatzeko konpromisoa" finkatzen du.

Lehendakariaren esanetan, dokumentu horrek "Legebiltzarreko talde guztien babesa du, eta datozen urteetako ekintza legegilea markatuko du. Orain, beharrezkoak diren arau-aldaketak edo -garapenak proposatzea egokitzen zaigu, Gobernuaren inplikazioarekin eta erredakzio-taldea osatu dutenen ikuspegi desberdinak kontuan hartuz, neurrien aplikazio praktikorantz aurrera egiteko".

Egin beharreko legegintza-egokitzapenak eta ezarri beharreko elementu eta gaiak zeintzuk diren zehazteko azterketa amaituta, Unai Hualdek aurreratu du CERMIN, NUP eta Nafarroako Gobernuak osatutako lantaldeak "oraindik zehaztu gabe dagoen foro batean lanean jarraituko duela, eta haren zeregin nagusia adostutako hobekuntza guztiak betetzen direla ikuskatzea eta ziurtatzea izango dela ".

Amaiera gisa, eta Foru Legedia desgaitasunaren tratamendu juridikoan egindako paradigma-aldaketarekin lerrokatzearen garrantzia azpimarratu ondoren, Unai Hualdek eskerrak eman ditu giza eskubideak bermatu daitezen parte hartzen duten guztiei egindako ahaleginagatik.

"Orain pilota Gobernuaren eta Parlamentuaren teilatuan dago. CERMIN eta NUP zoriondu nahi ditut egindako ekarpenengatik, eta Mikel Lizarraga, berriz, irisgarritasunaren, autonomiaren, mugikortasunaren eta bizitza independentearen inguruan egindako lanagatik”.

Begoña Pérez Eransus NUPeko Unibertsitateko Proiekzio, Kultura eta Hedapeneko errektoreordeak azaldu duenez, ikerketa honen jatorria NUPek bere ingurunearen garapen sozialarekin duen konpromisoan kokatu du, “gure formazio eta ikerketa zereginean aniztasunaren ikuspegia sartu nahi izan dugu”.

"Nazioarteko Konbentzioak funtsezko ikuspegi-aldaketa bat dakar, batez ere autonomia-mailan. Nafarroa abantailadun posizio batetik abiatzen da, baina lege-esparrua hobetu eta egokitu behar da", adierazi du Eransusek.

Roldan Jimeno NUPeko idazkari nagusiak "aurrekontu juridikoen aldaketa sakona" azpimarratu du, "eredu tradizionalaren araberako legeria sakabanatu eta zatikatuari lotutako politika asistentzialaren subjektu pasiboak eskubideen subjektu titular bihurtuz".

Horren harira, Jimenok esan du funtsezkoa dela "corpus legegilea bateratzea, txostenaren ondorioetan jasotzen den bezala. Desgaitasunaren eskubideen bermeei buruzko foru lege batek Nafarroa abangoardian jarriko luke”.

Azkenik, Mari Luz Sanz CERMIN-Nafarroako presidenteak eskerrak eman dizkio Parlamentuari, NUPi eta Gobernuari, "konbentzioaren xedapenak pertsonen egunerokotasunean nola aplikatu aztertu eta neurtzeagatik, benetan gauza daitezen lagunduko duela uste baitut. Gainerakoen eskubide eta betebehar berak dituzten pertsonez ari gara, ikuspegi desberdina duten pertsonez, eta horrek, zalantzarik gabe, gizartea eboluzionatzen lagunduko du. Ezin dugu inor atzean utzi".

Txostena egin duen lantaldea honako hauek osatu dute: Carmen Burgui, CERMINeko zuzendari teknikoa; Manuel Arellano, CERMIN Nafarroako lehendakariordea eta COCEMFE Nafarroako presidentea; Belén López, Nafarroako Gobernuaren Idazkaritzako eta Araugintzako Zerbitzuko zuzendari; Roberto García, Gobernuko Idazkaritzako eta Araugintzako Zerbitzuko koordinazio-ataleko burua; Javier Miranda, Nafarroako Kutxa Fundazioko lehendakaria eta Eskubide eta Desgaitasuna Fundazioko patronoa, Isabel Urzainqui, abokatua eta desgaitasunean aditua, eta Roldán Jimeno, Mikel Lizarraga eta Begoña Pérez (NUP).

Ekitaldira bertaratu direnen artean Arantza Biurrun, Nafarroako Parlamentuko Eskubide Sozialetako Batzordeko lehendakaria egon da.

Jarraian, dibulgazio-jardunaldi bat egin da 11:30etan, osoko bilkuren aretoan, Foru legeria Ezgaitasunak dituzten pertsonen eskubideei buruzko Nazioarteko Konbentziora egokitzeari buruzko txostena delakoaren gainekoa, eta bertan parte hartu dute Mikel Lizarragak, Belén Lópezek eta Javier Mirandak.

Eskubide sozialetako batzordeko eledunak ere bertan izan dira: Marta Álvarez (Navarra Suma), Nuria Medina (PSN), Isabel Aranburu (Geroa Bai), Maiorga Ramírez (EH Bildu), Ainhoa Aznárez (Podemos-Ahal Dugu) eta Marisa de Simón (I-E).