Nafarroako Parlamentuko Lehendakari Unai Hualdek 2023ko Ekobarometroaren emaitzak aurkezteko egin den ekitaldian parte hartu du gaur. Foru Legebiltzarraren eta NUPen arteko hitzarmenaren esparruan ingurumena dela-eta nafarrek dauzkaten pertzepzio, jarrera eta balioei buruz I-Communitas taldeak egin duen lana da.

 

Irekiera ekitaldian, Unai Hualdek legeen garapenaren eta Gobernuaren kontrolaren ardura duen erakundearen eta NUPeko ikertzaileen arteko lankidetzaren balioa azpimarratu du. Izan ere, elkarlan honek "Nafarroako gizartearen iritzi eta pertzepzioak metodologiaz eta zorroztasun zientifikoz ezagutzen laguntzen du, kasu honetan jasangarritasunaren eta ingurumenaren arloan".

 

Horri dagokionez, eta azterlanaren ondorioei erreferentzia eginez, presidenteak nabarmendu du lotura dagoela "Ganberak 2030eko Agendarekin eta Garapen Jasangarrirako Helburuak betetzearekin duen konpromisoaren " eta "Nafarroako herritar gehienek klima-aldaketari dioten beldurraren" artean, eta kezka hori ere islatzen dela "hondakinak murrizteari eta tokiko produktuak erosteari" ematen dioten babesean.

 

Unai Hualdek, amaitzeko, eskerrak eman ditu Nafarroako biztanleek jasangarritasunerako politika publikoen inguruan dituzten pertzepzio eta jarrerei buruzko ezagutzan unibertsitate-arloak egindako ekarpenagatik, gai horretan ikusten den erantzukizun indibidual eta kolektiboa balioetsiz.

 

Ildo horretan, eta Desgaitasuna duten Pertsonen Arretarako Foru Legea edo Pobreziaren eta Desberdinkeriaren aurkako Nafarroako Ituna sortzeko jarraitutako prozesuaren antzera, Lehendakariak aurreratu du unibertsitatearenganako hurbilketa babesten jarraitzeko asmoa duela, besteak beste, "Parlamentuaren jarduera ikertzaileen ekarpenarekin aberasteko".

 

Bestalde, Begoña Eransus Unibertsitate Hedakuntzako errektoreordeak erabakiak hartzeko zientzia erabiltzearen alde egin du, "aurre egin behar diegun erronka sozial konplexuei modu eraginkorragoan heltzeko. Herritarrek ingurumenaren inguruan dituzten pertzepzioak ezagutzeak jasangarritasun-politikak hobeto diseinatzera eta orientatzera eraman gaitzake".

 

Jarraian, Sevillako Pablo Olavide Unibertsitateko ingurumen-soziologo José Manuel Echavarrenek ezagutzera eman ditu autonomia, estatu eta Europa mailako Ekobarometroen beste esperientzia batzuk.

 

Ondoren, NUPeko Soziologia eta Gizarte Laneko Departamentuko irakasle Ricardo Feliúk eta I-Communitaseko ikerlari Andoni Isok 2023ko Ekobarometroaren emaitzak aztertu dituzte, ikuspegi tekniko eta espezializatu batetik abiatuta.

 

18 urtetik gorako 1064 nafarrek parte hartu duten telefono bidezko inkesta zabala egin da, eta helburu hauek izan ditu: Nafarroako ingurumenaren egoeraren pertzepzioak ezagutzea, Nafarroako gizartearen jokaera jasangarriekin lotutako ekintzak eta jarrerak identifikatzea eta klima-aldaketarekin lotutako balorazio nagusiak identifikatzea. Txosten hori eskuragarri dago Nafarroako Parlamentuaren webgunean, baita formatu laburtuan ere.

 

Jardunaldiari amaiera emateko, Juan Maria Sanchez Prietok, I- Communitas Institutuko zuzendariak, txostenaren egileen, hizlariaren eta bertaratutako publikoaren arteko eztabaida bideratuko du, ingurumenaren pertzepzioari eta herritarren balioei buruz.

 

"Nafarroako gizartearen ingurumen-pertzepzio, -jarrera eta -balioen azterlana-2003" ikerketaren ondorio nagusiak

 

Azterlanaren xedea: Ezagutzea Nafarroan ingurumenari buruz dauden pertzepzioak eta Nafarroako gizartearen jarrera jasangarriekin lotutako ekintzak eta jarrerak identifikatzea, bai eta klima aldaketaren inguruko balorazio nagusiak ere.

 

 

Metodologia: Telefono bidezko inkesta Nafarroan erroldatutako 18 urtetik gorakoei. Lagina 1.064 inkestakoa izan zen. Lagin akatsa: % 3 lagin osorako. Konfiantza maila: % 95,5 baldin eta p=q. Laginaren diseinua: Esleipena bizitegi eremuen eta habitaten arabera. Adin- eta sexu-kuotak. Landa-lana: Urriaren 17tik 30era. Enpresa: Ikerfel

 

1. blokea.- Nafarroako gizartearen pertzepzioak ingurumenari buruz. 

• Nafar bakoitzeko hiru (% 74,6) oso edo nahiko kezkatuta daude ingurumenarekin.
• Biztanleriaren % 62,5ek uste du ona dela ingurumenaren egungo egoera Nafarroan: % 10ek erdipurdikoa eta % 27,4k txarra.
• % 53,5ek uste du ingurumenaren egoerak okerrera egingo duela Nafarroan, eta laurdenak (% 27,4) etorkizunaren ikuspegi baikorragoa du.
• Inkestatutako pertsonek gehien aipatzen dituzten ingurumen-arazoak kutsadura, hondakinak, klima aldaketa eta gizalegearen falta dira. Aipatutako arazo guztiak bateratuz gero, garrantzitsuenak kutsadurarekin eta ingurumenaren narriadurarekin lotutakoak dira (% 43,5), ondoren, ingurumen inpaktu zuzena duten jardunbide sozial eta ekonomikoak (% 25,4), hondamendi naturalak eta klima aldaketa (% 22,19) eta, azkenik, ingurumenaren kudeaketarekin lotutako ekintzak (% 8,9).

 

2. blokea.- Portaera jasangarriekin lotutako ekintzak eta jarrerak 

• Nafarroako gizarteak lehentasunezkotzat jotzen dituen ekintzak honako hauek dira: hondakinak murriztea (% 85,8), zaborra birziklatzeko bereiztea (% 85), tokiko produktuak erostea (% 82,8), garraio publikoa erabiltzea autoaren ordez (% 81,6), ingurumen faktoreak kontuan hartzea gastu handia egiteko garaian (% 73,5), etxeko energia kontsumoa murriztea (% 66,9), produktu ekologikoak erostea egunerokoan (% 46,5) eta, azkenik, auto elektrikoa erostea (garestiagoa izan arren) (% 30,4).

 

• Inkestatutakoen % 88k adierazi du bizi maila aldatzeko prest dagoela ingurumena babesteko.  Konpromiso maila ekonomikoa denean, inkestatutakoen % 65,2 ingurumena babesteko zerga gehiago ordaintzearen alde daude.

 

• Hauek dira inkestatutakoek azken sei hilabeteetan ingurumen arrazoiengatik egin dituzten ekintza nagusiak:
  • Hondakinak
    • % 83,4k hondakin gehienak maiz bereizi ditu birziklatzeko. 
    • Balio horiek jaitsi egiten dira erabilera bakarreko plastikozko gaiak erabiltzea (hala nola plastikozko poltsak) saihestu den galdetzen denean (% 64,6), paketatuegiak diren produktuak erostea saihestu den galdetzen denean (% 53,6k maiz egin du) eta galdetzen denean ea produktu bat konpondu den ordeztu beharrean (% 60,8 maiz). 
  • Kontsumo jasangarria
    • Inkestatutakoen % 87,3k adierazi zuten azken sei hilabeteetan maiz erosi zituztela tokiko jatorriko produktuak. Inkestan atal horretan sakondu nahi izan zen, eta eguneroko erosketetan kontsumo jasangarriarekin lotutako hainbat alderdik zuten eraginaz galdetu zen. Produktuaren jatorriaren hurbiltasuna faktore garrantzitsuenetako bat da. Emaitzak tokiko produktuak eskuratzeko maiztasunari dagokionez lortutako erantzunen oso antzekoak dira. Azpitik daude produktuak sortzen dituen hondakinak (% 68,2), bidezko merkataritzako gaiak (% 59,9) eta ziurtagiri ekologikoak eta ingurumen etiketak (% 45,4).
  • Mugikortasun jasangarria
    • % 54,7k adierazi zuten azken sei hilabeteetan maiz aukeratu zutela ingurumena gehiago errespetatzen zuen garraiobideren bat. Erabilitako garraiobideari erreparatuz gero, lautik ia hiruk (% 71,4) maiz erabili dute bizikleta nahiz oinez joatea eguneroko joan-etorrietan. Ondoren, erregaia murrizteko moduan gidatzea (% 61,3), garraio publikoa erabiltzea (% 48,4), autoa partekatzea (% 38,1) eta, azkenik, % 7k soilik adierazi zuten auto elektrikoa maiz erabili zutela. 
  • Baliabideen erabilera
    • Inkestatutakoen % 54,8k murriztu egin du ur-kontsumoa maiz azken sei hilabeteetan, eta % 64,4k maiz murriztu du kontsumoa ingurumen arrazoiengatik, eta bostetik batek gutxiagotan.    
  • Ingurumenari lotutako ekintzailetza
    • Inkestatutakoen % 38,2k adierazi zuten ingurumen ekintzaren batean hartu zutela parte, hala nola manifestazio batera joatea, jardunaldi batzuetara joatea edota ibaiak nahiz parkeak garbitzea.

 

• Gizarte gisa egin beharko liratekeen ekintza nagusiak hezkuntzari lotutakoak dira (% 96,6), eta, ondoren, enpresek beren jardueren ingurumen inpaktua murrizteko pizgarri ekonomikoak areagotzea (% 90), ingurumen politikak egitea etorkizuneko aukera ekonomiko gisa (% 89,9), ingurumen lege zorrotzagoak egitea (% 87,3), hiri-eremu jakin batzuetara ibilgailu kutsatzaileak sartzeko aukera mugatzea eta zero isuriko eremua sortzea (% 77,7), GKEei eta elkarte ekologistei garrantzi handiagoa ematea ingurumen politiketan erabakiak hartzeko prozesuan (% 76,4). 
• % 58,8 politika sozialak eta enplegua sustatzeko ingurumen politikak murriztearen alde dago; % 37,1 aurka dago, eta % 5,1 ez dago ez alde ez aurka.
• Ingurumen ekintza eraginkorrenak ekimen pribatutik sortzen direnak diren galdetzen denean, % 44,7 ados dago, % 44,1 aurka eta % 4 ez dago ez alde ez aurka.

 

 

3. blokea.- Klima aldaketa 

• Inkestatutakoen % 78,9 kezkatuta dago klima aldaketarekin eta horrek eguneroko bizitzan duen eraginarekin.
• Inkestatutakoen % 80,3k dio klima aldaketaren aurkako neurriak hartzen dituela
• % 55,6k uste du gizakiak eragiten duela klima aldaketa. % 41ek uste du klima aldaketa giza ekintzaren eta faktore naturalen emaitza dela. % 3,4k soilik uste du kausak naturalak baino ez direla.
• % 87,6k uste du gaitasuna duela klima aldaketaren ondorioak murrizten laguntzeko, eta % 7,3k, berriz, uste du ez duela zentzurik esku hartzeak.
• % 84,8k uste du gure bizimoduak eragina duela klima aldaketan, eta % 14,4 ez dago ados baieztapen horrekin.

 

Galdetzen denean ea zeinek duen ardura klima aldaketaren aurka borrokatzeko, % 85,1ek uste du gobernuek eta administrazioek dutela ardura; % 84,3k uste du ardura gizarte osoarena dela eta % 71,7k uste du enpresena dela ardura.